کاربر گرامی به وب سایت دادسرا یار خوش آمدید | برای استفاده کامل از امکانات سایت عضو یا وارد شوید

وکیل جرائم رایانه ای در شیراز+مشاوره تلفنی 24 ساعته فوری و رایگان

شما در حال مشاهده مطلب مذکور در بخش مقالات سایت می باشید

وکیل جرائم رایانه ای در شیراز+مشاوره تلفنی 24 ساعته فوری و رایگان

وکیل جرائم رایانه ای در شیراز+مشاوره تلفنی 24 ساعته فوری و رایگان

وکیل جرائم رایانه ای در شیراز

وکیل پایه یک و مشاور حقوقی

خداوردی حنیور

09225192408

 

وکیل جرایم رایانه ای در شیراز

وکیل جرایم رایانه ای-با توجه به اینکه از یک سو در بسیاری از موارد، مفاهیم جرم رایانه ای، اینترنتی، سایبری و… مشترکا و حتی به جای یکدیگر به کار می روند و از دیگر سو، قانون گذار در نظام حقوقی کشور ما تعریفی از این عناوین ارائه ننموده است، لذا جهت درک چیستی جرم رایانه ای و ارتباط آن با مفاهیم مشابه،ابتدا به بیان تعاریف ارائه شده از جرم مزبور و در ادامه به ارتباط آن با مفاهیم بالا می پردازیم.

وکیل جرایم رایانه ای در شیراز -تعریف جرایم رایانه ای

وکیل جرایم رایانه ای-با توجه به جدید بودن ابعاد جرایم رایانه ای، ارائه تعریفی مناسب و با حدود کاملا مشخص، دشوار می نماید

و از این رو، بسیاری از نهادها و سازمان های بین المللی تعریفی ارائه ننمودند. کمیته متخصصین جرم رایانه ای اروپا

در توصیه نامه (۸۹)R سال ۱۹۸۹ خود، بدون اینکه تعریفی از جرم رایانه ای ارائه نماید تنها خطوط راهنمایی برای دول

عضو تعیین کرد با این اعلام و استدلال که هر کوششی برای تعریف جرایم رایانه ای با نوعی نارسایی مواجه می شود؛

چنانکه انجمن بین المللی حقوق جزا (AIDP) نیز در نشست خود در آلمان (سال ۱۹۹۲) نتوانست تعریفی استاندارد

برای جرم مزبور ارائه دهد؛ سازمان ملل در شماره ۴۴ از نشریه بین المللی سیاست جنایی خود اشاره نمود که تعریف

مورد توافقی در خصوص جرم رایانه ای وجود ندارد و شاید نتوان ارائه کرد؛ کنوانسیون جرایم محیط سایبر (مصوب ۲۰۰۱)

به عنوان مهم ترین منبع و سند بین المللی در حوزه جرم رایانه ای، تعریفی از آن ارائه ننموده و ایران نیز از

این روش (عدم ارائه تعریف) تأسی کرده است.

 

برخی از سازمان های بین المللی، قانون گذاران کشورهای مختلف و یا کیفری اطلاعات، تعاریف گوناگونی

از جرم رایانه ای ارائه کرده اند ولی بین المللی در خصوص تعریف این جرم همچنان به قوت خود باقی است.

ا عوامل مختلفی همچون تفاوت سطح کاربری و بهره برداری از فناوری اط کشورهای مختلف، دیدگاه ها و

رهیافت های مختلف و تفاوت در نظام های حقوق کشورهای مختلف در مواجهه با یک پدیده نوظهور، می باشد

. تفاوت در تعریف رایانه ای موجب اختلاف در تعیین مصداق های آن شده است؛ به گونه ای که برخی تعاریف،

موسع و دربرگیرنده گستره وسیعی از اعمال مجرمانه و سوءاستفاده های رایانه ای هستند و در

مقابل، پاره ای از تعاریف، مضیق و مصادیق کمتری را دربر می گیرند.؟

با توجه به تعدد و تفاوت تعاریف مطرح شده برای این جرایم، بیان همه آن تعاریف خارج از مجال و

حوصله این نوشتار است لذا مطابق آنچه که یکی از محققین بیان نموده، در یک جمع بندی و به

اختصار، از سه دیدگاه مختلف می توان به تعریف جرایم رایانه ای پرداخت

۱- گروهی که از منظر و زاویه قانون گذاری و جرم انگاری به پدیده جرم رایانه ای می نگرند این جرم را صرفأ

شامل آن دسته از جرایمی می دانند که بعد از پیدایش رایانه به وجود آمده اند (جرایم مدرن رایانه ای یا جرایم رایانه ای محض)

این گروه شناسایی این جرایم و مبارزه با آنها از طریق جرم انگاری وو جرم انگاری و سایر تدابیر جنین تشریح و تعریف کرده پیشگیرانه است. از این دیدگاه، جرم رایانه ای را می توان چنین تشریح هر جرمی که به موجب حکم صریح قانون، سید موضوع و یا وسیله آن اعلام شده و در نتیجه، جزء عنصر مادی ان باشد

جرم رایانه ای» نامیده می شود».

۲- گروهی دیگر که از دیدگاه جرم شناسی به پدیده جرم رایانه ای توجه می کنند ، علاوه بر جرایم رایانه ای محض،

آن دسته شیر ماهیت، به وسیله رایانه ارتکاب می یابند و مه مصادیق جرم رایانه ای می دانند. ان.

د هر رایانه ای می دانند. این گروه با دید وسیع تری به این جرم می بنابراین، تعریف جرم رایانه ای از این دیدگاه

به شرح زیر است:

برمی که سیستم یا داده رایانه ای عملا موضوع و یا وسیله ارتکاب آن باشد، اعم از اینکه قانون گذار، رایانه را ب

ه عنوان وسیله ارتکاب آن اعلام کرده

یا نکرده باشد، «جرم رایانه ای» نامیده می شود» ۳- گروه سومی که از دیدگاه آیین دادرسی کیفری به

جرم رایانه ای می نگرند تعریف بسیار موسعی برای جرم رایانه ای ارائه داده اند که از دو تعریف پیشین وسیع تر

است. و تعریف جرم رایانه ای از این منظر بدین شرح است: : «هر جرمی که رایانه به نحوی به عنوان موضوع یا ابزار جرم در آن نقش داشته

باشد و یا دلایل یا اطلاعات مربوط به آن در رایانه، ذخیره یا پردازش یا منتقل شده باشد

جرم رایانه ای نامیده می شود».۱ علی رغم برخی تعاریف یادشده باید گفت ارائه تعریف دقیق با مفهومی

مناسب در خصوص جرم رایانه ای امری است دست نیافتنی، و تنها از طریق شناخت مصادیق مجرمانه این جرم می توان به تعریفی مصداقی به شرح ذیل دست یافت:

۱-هر رفتار ضد رایانه و موضوعات مرتبط با آن، که قانون برای آن کیفر تعیین کرده باشد جرم رایانه ای است»؛

۲ در واقع، جرم رایانه ای جرمی است که رایانه در آن موضوعیت دارد.

 

وکیل جرایم رایانه ای-جرم رایانه ای و جرایم مرتبط

گا هی اوقات حتی در بسیاری از محافل علمی و پژوهش های تخصصی، در ارتباط با

جرایم رایانه ایی از عناوین دیگری همچون جرایم اینترنتی، جرایم سایبری و جرایم فناوری اطلاعات ، نام برده می شود که بیان تعاریف مربوط به این عناوین و ارتباطشان با جرایم رایانه ای ضرورت می یابد

همچنین شما عزیزان میتوانید با راهنمایی از وکیل در شیراز نیز راه خود را بهتر و مفید تر بیابید

ا- جرایم اینترنتی

همان گونه که گذشت، «اینترنت» شبکه ای جهانی است که تعداد بی شماری از شبکه های خصوصی،

عمومی، تجاری و … را با استفاده از زیرساخت های مخابراتی و ارتباطی به یکدیگر وصل می کند و حاوی

مجموعه ای از منابع اطلاعاتی و ارائه دهنده سرویس های متنوع به کاربران است. بنابراین، جرایم اینترنتی

به جرایم قابل ارتکاب در ارتباط با شبکه جهانی اینترنت گفته می شود و از آنجا که رایانه به عنوان ابزار ضروری

و لازم در برقرای ارتباط در شبکه اینترنت می باشد. از این رو، جرایم اینترنتی نوعی خاص از جرایم رایانه ای به حساب می آیند.

در دهه ۱۹۹۰ میلادی واژه «سایبر» جایگزین عناوین دیگری مانند فناوری

۲- جرایم سایبریواژه سایبر را در زبان فارسی به «مجاز» و «مجازی» ترجمه کرده اند. این ترجمه، معادل گویا و دقیقی برای آن

واژه نیست. «مجاز» در برابر «حقیقت» استعمال می گردد؛ در حالی که محیط سایبر، محیطی حقیقی و واقعی است

نه مجازی؛ درواقع جهان سایبر هرچند به شکل مادی و ملموس احساس شدنی نیست، اما همان طور که به اطلاعات ناشی

از امری نمی توان عنوان مجازی داد به جهان سایبر نیز نمی توان مجاز و مجازی اطلاق کرد. اساسا جرم مجازی اگر مورد

پذیرش قرار گیرد، در برخی تعاریف، معادل «جرم در حین بازی» تلقی می شود و حتی به حدی جرم مجازی قابل توسعه

است که بزه های ارتکابی از طریق رادیو و تلویزیون را نیز در برمی گیرد زیرا هرچه درون این دو وجود دارد، مجازی اند.

 

در عین حال، در زبان فارسی از عبارت «فضای مجازی» برای بیان فضای اطلاعات و ارتباطات استفاده می شود و این فضا

دو ویژگی ارتباطی و اطلاعاتی را توأمان دارد. بنابراین یکی از محققین، تعریف «فضای سایبر» را با در نظر گرفتن

این دو ویژگی چنین بیان نموده است:

«فضای سایبر، تمامیت الکترونیکی پدید آمده از طریق ارتباط جهانی مجموع وسایل ایجاد، ذخیره، پردازش و انتقال

داده های الکترونیکی با ویژگی

شبیه سازی و مجازی سازی است».

با این بیان که، جرایم سایبری، جرایمی مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند لذا جرایم اینترنتی به

عنوان بخشی از جرایم سایبری محسوب می گردند، نه اینکه برخلاف دیدگاه برخی، این جرایم زیرمجموعه ای

از جرایم اینترنتی باشند.

همچنین با توجه به تعریف جرم رایانه ای که رایانه در آن موضوعیت دارد و اینکه امروزه در فرایند اطلاعات و ارتباطات

(چه اینترنتی و چه مخابراتی) نیز رایانه موضوعیت دارد، بنابراین می توان جرایم سایبری و جرایم فناوری اطلاعات

و ارتباطات را هم سان با جرایم رایانه ای دانست.

 

تعاریف دیگر از جرم رایانه ای

امروزه با گسترش رایانه های خانگی و دسترسی افراد به اینترنت،  شکل جدیدی از جرایم بوجود آمد که اصطلاحا

به آنها جرایم رایانه ای گفته می شود . در سالهای اخیر با همه گیر شدن تلفن های هوشمند و امکان دسترسی

به اینترنت و حضور دایمی افراد زمینه ای را برای جرایم سایبری بوجود آورده است . در یکی دو سال گذشته و حضور

پر رنگ مردم در شبکه های مجازی ،و سو استفاده برخی افراد سود جو باعث گسترش جرایم فضای مجازی شده است .

عدم آگاهی جامعه از مخاطرات فضای سایبری و شبکه های مجازی از یک طرف و گمنامی در محیط اینترنت از طرف

دیگر باعث شده جرایم متعددی در این حوزه به وقوع بپیوندد .

علل و انگیزه ارتکاب به جرایم اینترنتی و راههای پیشگیری آن

موضوع جرم مدنظر بد افزار یا نرم افزارهای زیان آور می باشد یعنی نرم‌افزارهایی که برای رفتار غیر قانونی و زیان آور تولید و پخش می شوند. نظیر ویروس رایانه‌ای کرمها و… رفتارهای پیش بینی شده در بند الف م ۲۵ ق جرایم رایانه‌ای عبارتند از: تولید،انتشار، توزیع، در دسترس قراردادن یا معامله هر یک از این رفتارها به طور جداگانه بزه محسوب می‌شوند برای رکن روانی بزه مندرج در م ۲۵ق جرایم رایانه‌ای رفتار یعنی هم در ارتکاب رفتارهای تولید انتشار توزیع در دسترس قرار دادن یا معامله و همچنین آگاهی و علم نسبت به اینکه نرم افزار یا هر نوع ابزار الکترونیکی صرفاً به منظور ارتکاب جرایم رایانه ای به کار میرود ضروری است. حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۲۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات کیفر مقرر برای بزه موضوع بند الفم ۲۵ ق جرایم رایانه ای می باشد.

این جرم از جرایم عمدی است یعنی مرتکب باید بداند امری که به دیگری نسبت می‌دهد دروغ است و قانون ممنوع می باشد. قصد اضرار به غیر ف تشویش اذهان مقامات رسمی قصد تشویش اذهان عمومی سوء نیت خاص در جرم نشر اکاذیب میباشند. بنابراین اگر مرتکب پس از اجرا یا تشویش اذعان را نداشته باشد یا ثابت کند که گمان بر حقیقت داشتن موضوع انتسابی را داشته است مشمول حکم این ماده بود.

قصد اضرار و تشویش اذهان مقامات در مورد اظهار اکازی و نسبت دادن آنها ابهام چندانی ندارد اما قصد تشویش اذهان عمومی در مورد جرم نسبت دادن به قاضی به اشخاص حقیقی یا حقوقی و مقامات رسمی و بدون ابهام نیست زیرا معمولاً چنین جرمی با این قصد انجام نمی‌شود. اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه شماره ۱۹۳۲ / ۷- ۲۴ / ۳/ ۱۳۷۳ آورده است:

《 صرف شکایت انتظامی از قاضی صرف نظر از این که منتهی به برائت یا محکومیت شود او شود نشر اکاذیب نمی باشد مگر اینکه شکواییه حاوی مطالبی منطبق با ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی باشد.》

نشر اکاذیب ممکن است در قالب طرح شکایت و دعوا در دادگستری یا در مقام تظلم خواهی باشد و این در صورتی است که عمل انتصابی عنوان مجرمانه نداشته باشد بلکه صرف دروغ باشد در این صورت نیز باید توجه داشت که اساساً عنوان نشر اکاذیب چنین موردی صدق نمی کند مگر این که سوء نیت  وجود داشته باشد زیرا اعلام جرم تنها ممنوع نیست بلکه یک تکلیف اخلاقی و اجتماعی است که باید مردم را به آن تشویق نمود و تعقیب مردم به عنوان نشر اکاذیب و افترا سبب جلوگیری از این تکلیف می‌شود اما نباید از این حق قانونی سوء استفاده شود.

اصولاً دادگاهی که به جرم نشر اکاذیب رسیدگی می‌کند صلاحیت دارد به ادعای کذب بودن آن نیز رسیدگی کند بنابراین ثبوت کذب در مرجع دیگر برای رسیدگی به جرم نشر اکاذیب لازم نیست. ممکن است شخصی که مطلبی را به دیگری انتساب می دهد بتواند صحت بخشی آن را ثابت کند اما این مقدار از اثبات سبب سلب مسئولیت از متهم نخواهد بود زیرا کذب بودن تمام مطالب انتسابی شرط تحقق جرم نشر اکاذب نیست.

شعبه دوم دیوان عالی کشور در رای شماره ۱۹۲۵- ۹/ ۷/ ۱۳۱۸ آورده است:

دادگاهی که به اتهام کسی در درحدود بند ب ماده ۲۹۶ مکرر قانون مجازات عمومی نمی‌تواند به استدلال اینکه هنوز صحت و سقم انتساب‌هایی که داده شده است در دادگاه صالحی معلوم نشده و توهین و افترا فرع به رسیدگی و تشخیص کاذب نسبت هایی داده شده است متهم را تبرئه کند دادگاه صالح برای رسیدگی به صحت و ستم نسبت هایی داده شده همان دادگاهی است که به اتهام مفتری رسیدگی می‌کند.

مرتکب جرم نشر اکاذیب ممکن است فرد عادی یا کارمند دولت و یا شخص و یا شخص حقوقی باشد.

سوء نیت عام در این جرم آن است که مرتکب باید بداند امری که از طریق رایانه اظهار یا شایع می کند یا به دیگری نسبت می دهد دروغ و بی اساس است و سوء نیت خاص در این جرم قصد اضرار به غیر و تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی است. بنابراین اگر مرتکب قتل مذکور را نداشته باشد و یا ثابت کند که گمان بر حقیقت داشتن موضوع انتصاب داشته است مشمول حکم و خواهد بود.

بنابراین علم و آگاهی مرتکب به کذب بودن اظهارات لازم عمدی بودن جرم نشر اکاذیب است و فقدان یا تردید در آن علی الاصول مانع تحقق وصل عمدی بودن خواهد بود همچنین قصد مرتکب نیز جزء دوم رکن معنوی این جرم است به عبارتی امر در ارتکاب فعل خلاف قانونی که صلاح سوء نیت عام می گوییم. البته انگیزه نیز جزء دیگری است که قانونگذار استثنا در صدر ماده آن تصریح کرده است.

 

استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای- مخابراتی برای انتشار فیلم صوت تصویر تحریف شده دیگری و انتشار فیلم خصوصی و خانوادگی بدون رضایت در از همین طریق دو سال حبس  در پی خواهد داشت.

گسترش جرم یت در فضای سایبری زمینه‌ای را فراهم آورد تا با قانون جرایم رایانه‌ای که هم اکنون مرجع اصلی نظارت و برخورد با خاطیان این حوزه تغییر می‌شود، خرداد ۱۳۸۸ در مجلس شورای اسلامی تصویب و بیستم همان ماه به تایید شورای نگهبان رسید.

این قانون در فصل پنجم به هتک حیثیت و نشر اکاذیب پرداخته و در ارتباط با مجازات افرادی که مرتکب چنین خطایی شود طبق ماده ۱۶ گفته است:

هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی فیلم صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت شود به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

اگر هتک حیثیت با تغییر یا تحریف به صورت مستهجن همراه باشد فرد خاطی به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد یعنی علاوه بر پرداخت چهل میلیون ریال باید دو سال حبس هم بکشد.

این فصل از قانون جرایم رایانه‌ای ماده دیگری نیز دارد که در ارتباط با انتشار صوت تصویر فیلم خصوصی خانوادگی یا اسرار دیگری بدون رضایت فرد  و جز در موارد قانونی است که مجازاتی مشابه ماده ۱۶ دارد.

ماده ۱۸ این قانون هم تا آخرین  آخرین بند فصل پنجم است می گوید هرکس به قصد اضرار به غیر تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید در دسترس دیگران قرار دهد با همان مقاصد اعمالی را خلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت به احمد از این که از طریق یاد شده به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود افزود بر اعاده حیثیت در صورت امکان به حبس از ۹۱ روز دادرسان یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

 انتشار عکس و فیلم خصوصی افراد

انتشار عکس و فیلم خصوصی افراد بدون رضایت آنها در فضای مجازی مجازات زندان و جریمه نقدی در پی دارد بر اساس ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای هر کس به وسیله تم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صدا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد به نحوی که منجر به ضرر یا هتک حیثیت شود به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از پنج میلیون تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

بررسی پرونده‌های تشکیل شده نشان می‌دهد مرتکبان جرایم رایانه‌ای به خصوص انتشار دهندگان اسرار خصوصی شهروندان جوان بوده و بین ۱۶ تا ۳۴ سن دارند. متاسفانه عدم قباحت اخلاقی و اجتماعی در فضای سایبری باعث شده برخی افراد اقدام به تعرض به  حریم خصوص کاربران به خصوص زنان و دختران کنند ارتکاب این دست جرایم برعکس جرایم سنتی رابطه ای با فقر و بیکاری ندارند و اغلب از سوی افرادی رخ می‌دهد که اطلاعات خوبی از کار با رایانه و اینترنت دارد در این زمینه باید سطح آگاهی کاربران را از خطراتی که پیش رو دارند بالا برد و اقدامات پیشگیرانه نقش موثری نسبت به برخورد دارد.

 

 تغییر یا تعریف فیلم یا صوت یا تصویر دیگری

تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت یا فریب یا تسهیل یا آموزش شیوه ارتکاب جرایم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت آمیز طبق بند ب ماده ۱۵ چنانچه کسی افراد را به ارتکاب جرایم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز تحریک یا تعقیب یا تهدید یا دعوت کند یا فریده یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا ۲۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات تبصره مصوبات این ماده و ماده ۱۴ شامل آن دسته از محتویاتی  نخواهد شد که برای مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر تهیه یا تولید یا نگهداری یا ارائه یا توزیع و انتشار یا معامله می‌شود و از آنجا که شخصیت هر انسان باید مورد احترام دیگران و دور از هرگونه تعدی و تجاوز باشد فصل پنجم از قانون جرایم رایانه‌ای در جهت حمایت از اشخاص به موضوع هتک حیثیت و نشر اکاذیب پرداخته است

با تصویب موافقتنامه جرایم رایانه‌ای در سال ۱۹۸۶- ۱۹۸۵ توسسط شورای اروپا گام های زیادی برای تدوین و قوانین مرتبط با جرایم رایانه‌ای برداشته است.

در سال ۱۹۸۹ کمیته تخصصی شورای اروپا برای تدوین و یکنواخت کردن سیاست جنایی مربوط به جرایم رایانه‌ای پیشنهادهای ارایه کرد که مورد تصویب به شورا نیز قرار گرفت.

در همایشی که انجمن بین المللی حقوق  جزا در سال ۱۹۹۴ برگزار شد یک سری از مسائل به عنوان جرایم مستقل رایانه‌ای تدوین شد.

نهایتاً در سال ۲۰۰۱ میلادی شورای اروپا مبادرت به وضع موافقتنامه جرائم رایانه‌ای کرد که این موافقتنامه شامل چهار فصل و ۴۸ گفتار است در ایران نیز با توجه به توسعه تکنولوژیک و آنفورماتیک گسترش تخلفاتی از قبیل کپی و تکثیر غیر قانونی نرم افزارها و برنامه های رایانه ای در دی ماه ۱۳۷۹ قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای به تصویب رسید که آیین نامه آن نیز در ۷۰ ماده به تصویب هیئت وزیران رسیده است.

درباره جرایم رایانه‌ای تعاریف مختلفی ارائه شده است و اتفاق نظر در این تاریخ وجود ندارد نخستین گام در جهت تعریف جرایم رایانه ای مربوط به سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(O.E.C.D) است که در سال ۱۹۸۳ در پاریس از سوی گروهی از متخصصان که به دعوت این سازمان جمع شده بودند ارائه شده است که جرایم رایانه‌ای را سوء استفاده از کامپیوترها شامل هر رفتار غیر قانونی غیر اخلاقی یا غیر مجاز مربوط به پردازش خودکار و انتقال داده است ،تعریف کرده اند. در این تعریف گرچه به صراحت از جرایم رایانه ای نام برده نشده ولی منظور از سوء استفاده از رایانه همان جرایم رایانه‌ای است. در تعریف دیگری در مورد جرایم رایانه‌ای آمده است هر عمل مثبت غیرقانونی که کامپیوتر یا رایانه در آن ابزار یا موضوع جرم باشد جرم رایانه‌ای است.

گرچه تعریف فوق تعریف بدی نیست ولی کامل و جامع هم نیست زیرا در این تعریف و اشاره به عنصر مادی جرم کرده و از دیگران عناصر متشکله جرم و همچنین مصادیق جرایم رایانه‌ای سخنی به میان نیامده است و پلیس جنایی فدرال آلمان نیز تعریف از جرایم رایانه‌ای ارائه داده که عبارت است از جرم رایانه‌ای در برگیرنده همه اوضاع احوال و کیفیاتی است که در آن شکل های پردازش الکترونیک داده وسیله ارتکاب یا هدفی یک جدول قرار گرفته است و مبنای برای نشان دادن این ظن است که جرمی ارتکاب یافته است. همچنین به موجب نظر وزارت دادگستری آمریکا هرگونه عمل ناقص قانونی کیفری که مستلزم آشنایی با دانش مبوط به تکنولوژی کامپیوتر جهت ارتکاب عمل تغییر و رسیدگی به آن نباشد  جرم رایانه‌ای است.

 

ویژگیهای جرایم کامپیوتری

جرایمی که توسط کامپیوتر یا شبکه و یا علیه آنها انجام می‌شود از ویژگی های متمایزی نسبت به جرایم کلاسیک دارند چرا که ماهیت این گونه جرایم به دلیل تکنولوژی پیچیده و بالا خصوصیات منجر به فردی داشته که می توان به شیوه ارتکاب و آسان خسارات و ضرر های هنگفت با حداقل منابع و هزینه عدم حضور فیزیکی در محل ارتکاب جرم عدم شناسایی جرایم در برخی موارد خصوصیات فراملی بوده و وسعت دامنه جرم را نام برد.الف’ خصوصیات مرتکبین جرایم کامپیوتری معمولاً مرتکبین جرایم کامپیوتری در دو دسته از هم قابل تمایز هستند مرتکب این اتفاقی و مجرمین واقعی دسته اول معمولاً شامل جوانان می شود که با انگیزه بازی و تفنن مرتکب جرایم رایانه می‌شوند ارتکاب این جرایم از آنها که منعکس کننده معایب سیستم ها و نحوه نفوذ پذیری به شبکه و سیستم های کامپیوتری است لذا اتخاذ تدابیر پیشگیرانه امنیتی مفید است. جرایم خطرناک و جدی که موجب خسارت مالی هنگفتی می گردد از سوی مرتکبین که دارای تخصصی فنی با تحصیلات دانشگاهی هستند وقوع می یابند که این دسته از مجرمین را باید جدی گرفت در این سری از جرایم کامپیوتری انگیزه اصلی کسب معرفت مالی است ولیکن انگیزه دیگری چون انتقامجویی شغلی سرگرمی اثبات برتری قدرت خودنمایی چالش و غیره وجود دارد. لذا یکی از وجوه تمایز مرتکبین جرایم کامپیوتری از یکدیگر نوع انگیزه آنان می باشد بر این اساس گروه از مجرمین از یکدیگر شناخته شدن مزاحمان کامپیوتری خلافکاران خرابکاران انگیزه گروه اول صرفا در دستیابی به سیستم های کامپیوتری و اطلاعات موجود در آن می باشد و اکثر نوجوانان هستند که برای تفریح و سرگرمی و ارضای حس برتری جویی است که دست به این اقدامات می زنند انگیزه دسته دوم یعنی خلافکاران کسب معرفت مالی است و عمدتاً در دو مقوله جاسوسی و کلاهبرداری فعالیت دارند که روز به روز بر تعداد این ها در جهان افزوده می شوند و انگیزه گروه سوم تنها صدمه زدن و ایراد خسارت به دیگران است که نه به قصد کسب منفعت و نه سرگرمی و تفریح می باشد. بلکه افرادی هستند که دارای اختلافات روانی بوده و یا قصد انقلاب انتقامجویی دارند این گروه در اجتماع و در اذهان عمومی مردم آن جایگاه چندان نامطلوبی ندارد و از مقبولیت بیشتری برخوردارند و چه بسا به عنوان یک قهرمان و یا بزرگترین بزهکاری کامپیوتری سال در تمام دنیا مشهور شده و نامشان زبانزد عام میشود.

ب- مرموز نبودن جرایم کامپیوتری و عدم تخمین میزان جرایم ارتکابی با افزایش و به کارگیری کامپیوتر در تمام عرصه های زندگی و همچنین سهولت استفاده از آن و گسترش شبکه جهانی اینترنت امروزه جرایم کامپیوتری می تواند به وسیله هر کسی در هر نقطه‌ای از دنیا به وقوع بپیوندد ملموس نبودن جرایم کامپیوتری مبتنی بر چند عامل می باشد اول آنکه تکنولوژی پیشرفته یعنی ظرفیت حافظه فشرده کامپیوتر و سرعت بالای عملیات موجب کشف دچار جرایم کامپیوتری است دوم آنکه به دلیل عدم وجود سابقه و شناخت در خصوص جرایم کامپیوتری بزه دیدگان و مامورین اجرای قانون پس از مدت متوجه وقوع جرم میشن و دسته آخر اینکه بسیاری از بزه دیدگان توان تشخیص پیشگیری و مقابله با حوادث مربوط به این گونه جرایم را ندارند از طرف دیگر مرتکب این زبده غالباً از خود مدرکی به جایی نمی گذارند چون اطلاعات نسخه برداری می شوند بدون آنکه از محل خود برداشته شود و سوابق عمل هم قابل پاک شدن است بخشش جرایم کامپیوتری سازمان اطلاعات آمریکاFBI تخمین زده بین ۸۵ تا ۹۵ درصد جرایم کامپیوتری حتی کشف نمی شوند.

ج- فراملی و بین المللی بودن جرایم کامپیوتری و الکترونیکی جرایم کامپیوتری به دلیل ماهیت و تکنولوژی خاص اختصاص به محیط فیزیکی معین و محدود ای ندارد و به راحتی در مقیاس بین‌المللی قابل تحقق می باشد مسافت زمان و مکان مانعی برای آن به حساب نمی آید. حضور فیزیکی شخص در محل حادثه معنایی ندارد با کمک کامپیوتر و از طریق اینترنت سرقت از یک بانک یا دستیابی به اطلاعات محرمانه نظامی در ظرف چند ثانیه ای امری بعید و دور از دسترس نمی باشد. از طریق دسترسی به سیستم کامپیوتری در کشور و یا در کل کشورهای دنیا این امکان را به کاربر غیرمجاز اینترنت می دهد که به راحتی به بانک‌های اطلاعاتی مستقر در غارهای دیگر دسترسی پیدا کند. با توجه به گسترش روز افزون جرایم کامپیوتری و بدون مرز شدن جرایم جدید جرایم سایبر عدم حضور فیزیکی مجرم در محل سرعت بالا و زمان اندک و ارتکاب جرم لزوم هرچه سریعتر تعاون بین المللی را برای دستیابی به یک سیاست کیفری هماهنگ را ایجاد میکند.

 

د- حجم و وسعت ضرر و خسارت وارد از طریق جرایم کامپیوتری به وسیله تکنولوژی کامپیوتر مرتکبین با کمترین سرمایه و هزینه می تواند با ورود به شبکه اطلاعاتی و نفوذ در آن خسارت هنگفتی وارد نماید سهولت ارتکاب با حجم زیاد موضوعات مطروحه سرعت عملکرد کامپیوتر عدم نیاز به تخصص خاصی یا بالا عدم نیاز به حضور فیزیکی مرتکب در محل و غیر اهمی موجب گردیده تا حجم صدمات و خسارات وارده افزون گشته و گاه به چندین هزار برابر جرایم معمولی برسد. وسعت خسارت وارده ناشی از یک نفوذ غیر قانونی یا گسترش ویروس در اینترنت می‌تواند در کسری از ثانیه صدها هزار استفاده کننده در سراسر جهان را متحمل خسارت نماید به عنوان نمونه کوچک از جرایم کامپیوتری که منجر به خسارات فراوانی گردیده می توان به ویروس ملیسا در سال ۱۹۹۹ میلادی اشاره کرد که این به این ویروس با ایجاد اختلال در سیستم های پست الکترونیکی در سراسر جهان موجب بروز میلیون ها دلار خسارت گردیده. خالق این ویروس ادعا نموده که ویروس را روی کامپیوتر شخصی خود تولید کرده بود و برای ورود به سایت American on line فقط از یک نام و رمز عبور به سرقت رفته استفاده کرده با این وجود عوامل به جرایم کامپیوتری علاوه بر خسارت سنگین می تواند تهدیدی جدی برای امنیت بشر باشد وابستگی امور حساس کشورها در زمینه های پزشکی مخابراتی هواپیمایی و غیره به عملکرد کامپیوتری باعث می‌شد تا کوچک اختلال و خدشه در کار این سیستم ها عواقب وخیم و جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

ه- نحوه تغییر و رسیدگی به جرایم کامپیوتری و اینترنتی نوین بودن جرایم کامپیوتری و اینترنتی و شیوه ارتکاب به این گونه جرایم نحوه رسیدگی و تحقیق را از جهت مسائل آیین دادرسی با چالش‌های روبرو کرده است به طوری که تدابیر کلاسیک حقوقی به هیچ عنوان پاسخگو نبوده و با مشکلات عدیده‌ای در این زمینه روبرو می باشند نوع تحقیق بازرسی محل وقوع جرم توقیف اسباب و آلت جرم با جرایم کلاسیک متفاوت بوده و بدون تخصص و مهارت کافی مقامات قضایی کشف جرم میسر نیست. تخصص نداشتن مامور تحقیقاتی از محیط کامپیوتری و جرایمی که از سوی کاربران سایر کشورها به وقوع می پیوندد محل وقوع جرم را از دایره تحقیقات و کشف به دور و بسیار دشوار را به غیر قابل دسترس می‌کند و یا تحقیقات از شبکه‌های یا بانک اطلاعاتی گاهی باعث تجاوز به حاکمیت کشوری و یا تجاوز به شبکه و یا بانک اطلاعات مادر می‌شود که اطلاعات در آن ذخیره کرده‌اند در واقع جایگزین شدن موضوعات غیر ملموس و مجازی به عوض ادله ی مثبت ملموس و عینی در عرصه تکنولوژی اطلاعات مسائل حقوق نوینی را مطرح ساخته و از خصوصیات بارز جرایم کامپیوتری و اینترنتی می باشد

image
JM
نویسنده این مطلب

مهدی حنیور

ارسال دیدگاه

کاربر عزیز برای ارسال دیدگاه ابتدا باید عضو یا وارد شوید

عضویت / ورود
 
دیدگاه ها
این مطلب نظری ندارد